Kryzys w związku. Jak wyjść z niego silniejszym?

Kryzys w związku jest normalnym zjawiskiem i występuje we wszystkich relacjach, niezależnie od płci, orientacji czy narodowości. Każdy związek przechodzi przez określone etapy. To, jak para radzi sobie z przejściem między etapami, decyduje o trwałości ich relacji.

Psychologia rodzin podkreśla, że wszyscy partnerzy doświadczają wyzwań i trudności, ale sposób, w jaki radzą sobie z nimi, może prowadzić do wzmocnienia relacji. Radzenie sobie z kryzysami na każdym etapie wymaga otwartej komunikacji, wsparcia emocjonalnego i gotowości do adaptacji.

Fazy życia rodziny i potencjalne wyzwania

Sześciofazowy model Jaya Haleya pomaga zrozumieć, jak dynamika rodzinna ewoluuje i jakie wyzwania mogą się pojawić na poszczególnych etapach. Cykl życia rodzinnego wg. Haleya:

1. Formowanie się pary (Forming a Couple)

W tej fazie dwoje ludzi łączy się w parę, zwykle poprzez małżeństwo lub inne formy długoterminowego związku. Główne wyzwania tego etapu to:

• Budowanie wspólnej tożsamości jako pary.
• Przystosowanie się do wzajemnych różnic i potrzeb.
• Ustalanie wspólnych celów i wartości.
• Tworzenie nowych relacji z rodziną pochodzenia obu partnerów.
  Tą faze można rozdzielić na kilka etapów:

Zauroczenie i pierwszy kryzys w związku

Na początku związku (2-3 lata) jesteście zafascynowani partnerem — nie dostrzegacie jego wad, jesteście zaślepieni miłością. Jesteście tak zaangażowani sobą, że nic poza wami nie ma znaczenia. Pragniecie spędzać razem każdą chwilę i uznajecie, że nie ma sensu mieszkać osobno.

Jednak faza początkowej fascynacji jest przejściowa, a hormonalna burza stopniowo wycisza się i wszystko wraca do normalnego rytmu sprzed związku. Nagle odkrywacie, że nawet największy ideał ma swoje wady, takie jak nieopuszczanie deski klozetowej, góra brudnych naczyń i rozrzucane skarpetki po mieszkaniu. Codzienne realia życia potrafią skutecznie zepsuć atmosferę.

Związek po 2-3 latach

Po pierwszych dwóch latach zaczynamy dostrzegać swoje wady, które wcześniej były zamaskowane przez silne uczucia. To etap, kiedy idealizacja partnera ustępuje miejsca bardziej realistycznemu spojrzeniu na związek.

Wytykamy sobie błędy i coraz częściej pojawiają się konflikty. Oboje zaczynamy odczuwać potrzebę przebywania z innymi ludźmi, co jest absolutnie naturalnym etapem każdego związku. To moment, kiedy fascynacja powoli zmienia się w dojrzałą relację, opartą na wzajemnym zrozumieniu i akceptacji.

W tym czasie ważne jest, aby nauczyć się sztuki kompromisu. Każdy związek wymaga umiejętności rezygnacji z części swoich oczekiwań na rzecz partnera. To również dobry moment, aby zaakceptować swoje wady i pracować nad nimi, zamiast próbować je ukrywać lub ignorować. Szacunek dla potrzeb drugiej osoby staje się kluczowy – zarówno dla indywidualnych pragnień, jak i wspólnych celów.

Rozwijanie empatii i zdolności do słuchania jest niezbędne. Zrozumienie perspektywy partnera, nawet jeśli się z nią nie zgadzamy, pomaga w budowaniu silniejszej i bardziej trwałej relacji. Wzajemne wsparcie i gotowość do wspólnego rozwiązywania problemów mogą znacznie wzmocnić związek i przygotować parę na kolejne etapy wspólnego życia.

To także czas, aby zrozumieć, że zdrowy związek nie oznacza braku konfliktów, ale umiejętność radzenia sobie z nimi w konstruktywny sposób. Rozmowy o uczuciach, otwartość na kompromisy i wspólne szukanie rozwiązań sprawiają, że para wychodzi z tego etapu silniejsza i bardziej zjednoczona.

2. Rodzina z małymi dziećmi (Family with Young Children)

Kiedy para decyduje się na dziecko, rodzina wchodzi w nową fazę. Wyzwania związane z tym etapem obejmują:

• Przystosowanie się do roli rodzica.
• Radzenie sobie z nowymi obowiązkami i stresem związanym z opieką nad dzieckiem.
• Utrzymanie bliskości i komunikacji w relacji partnerskiej.
• Zmiany w podziale obowiązków domowych i zawodowych.

3. Rodzina z dziećmi w wieku szkolnym (Family with School-Age Children)

Dzieci w wieku szkolnym wprowadzają nowe wyzwania i obowiązki, w tym:

• Wspieranie edukacji i rozwoju społecznego dzieci.
• Radzenie sobie z konfliktami rodzinnymi i problemami dyscyplinarnymi.
• Balansowanie między pracą zawodową a życiem rodzinnym.
• Utrzymanie zdrowej komunikacji i wsparcia emocjonalnego.

4. Rodzina z nastolatkami (Family with Adolescents)

Okres adolescencji to czas intensywnych zmian i wyzwań zarówno dla rodziców, jak i dla dzieci. Wyzwania tej fazy obejmują:

• Radzenie sobie z buntowniczym zachowaniem i potrzebą niezależności nastolatków.
• Wspieranie ich w odkrywaniu tożsamości i planów na przyszłość.
• Przystosowanie się do zmniejszającej się kontroli rodzicielskiej.
• Utrzymanie otwartej komunikacji i zrozumienia.

5. Rodzina w fazie „opuszczonego gniazda” (Launching Children and Moving On)

Kiedy dzieci dorastają i opuszczają dom, rodzina przechodzi do fazy „opuszczonego gniazda”. Wyzwania tej fazy to:

• Przystosowanie się do życia bez codziennej obecności dzieci.
• Odbudowanie relacji małżeńskiej i znalezienie nowych wspólnych zainteresowań.
• Wsparcie dzieci w ich dorosłym życiu, zachowując jednocześnie granice.
• Radzenie sobie z własnym procesem starzenia się i zmieniającymi się rolami.

6. Rodzina w późnym wieku (Family in Later Life)

W tej fazie rodzina mierzy się z wyzwaniami związanymi z późnym wiekiem. Wyzwania obejmują:

• Radzenie sobie ze zdrowotnymi problemami starości.
• Przystosowanie się do roli dziadków i wspieranie dorosłych dzieci.
• Radzenie sobie z utratą bliskich osób.
• Planowanie i przygotowanie do końcowego etapu życia.

Jak sobie radzić z przejściami między tymi etapami?

Komunikacja

Kluczowe jest otwarte i szczere komunikowanie się o problemach i emocjach. Szufladkowanie emocji i intencji prowadzi do błędnego koła frustracji i nieporozumień. Na przykład, gdy kobieta zamiast wprost powiedzieć, że bukiet kwiatów jest dla niej symbolem uwagi i odczuwa się pożądaną kobietą, jedynie sugeruje to pośrednio, partner może nie zrozumieć tych wskazówek.

Brak jasnej komunikacji powoduje narastające niezadowolenie i oddalenie się od siebie. Otwarte rozmowy na temat uczuć i potrzeb mogą pomóc przeżyć kryzys łatwiej i szybciej. Warto nauczyć się wyrażania swoich emocji w sposób jasny i konstruktywny.

Jednym z narzędzi, które może w tym pomóc, jest tzw. komunikat „JA”:

1. Opisz swoje uczucia
   „Czuję się …” (wyrażenie swoich emocji w danej sytuacji).
2. Nazwij konkretne zachowanie drugiej osoby
   „Kiedy Ty …” (opis sytuacji oparty na faktach, bez oceniania).
3. Opisz konsekwencje tego zachowania dla Ciebie
   „Mi jest wtedy …” (jakie emocje wywołuje to zachowanie, np. ciężko, przykro, smutno).
4. Opisz swoje oczekiwania
   „Chcę …” (co chciałbyś, aby się zmieniło, jakie masz potrzeby).
5. Opcjonalnie – sankcje i konsekwencje
   „Jeśli to się nie zmieni, będę musiał …” (jakie kroki podejmiesz, jeśli zachowanie nie ulegnie zmianie).

Taka forma komunikacji jest grzeczna i klarowna, co pomaga niwelować pasywną agresję czy manipulację, tworząc bardziej uczciwą i szczerą relację.

Wsparcie zewnętrzne

Wsparcie zewnętrzne od terapeuty może stanowić kluczowy element w rozwiązywaniu głębokich konfliktów. Terapia par oferuje bezpieczne i wspierające środowisko, które umożliwia parze pracę nad problemami, poprawę komunikacji oraz zrozumienie wzajemnych potrzeb. Często pierwsze spotkanie z terapeutą stanowi konsultację, podczas której omawiane są wspólne potrzeby i oczekiwania dotyczące terapii, kierunek rozwoju związku oraz sposób, w jaki terapeuci mogą pomóc.

Istotne jest również, że w niektórych przypadkach para może korzystać z psychoterapii par prowadzonej przez dwóch terapeutów, co pozwala na wsparcie obu stron w procesie terapeutycznym, a także na różnorodne perspektywy i podejścia terapeutyczne. Terapeuci mogą dostarczyć narzędzi i strategii, które pomagają parze radzić sobie z trudnościami oraz budować silniejsze i bardziej satysfakcjonujące relacje. W ten sposób wsparcie zewnętrzne może stanowić wartościowy wkład w dążenie do lepszego zrozumienia siebie nawzajem i tworzenia zdrowszej i bardziej harmonijnej przyszłości.

Główną zasadą terapii par jest zachowanie maksymalnie neutralnej postawy przez terapeutę, aby zapobiec tworzeniu koalicji z jednym z małżonków. Terapeuta stara się utrzymać równowagę i bezstronność, aby móc pracować nad relacją jako całością, zamiast faworyzować jedną stronę.

W ten sposób terapeuta stwarza bezpieczne i uczciwe środowisko, które umożliwia odkrywanie i zrozumienie perspektyw obu partnerów oraz skuteczne rozwiązywanie problemów. Dążenie do neutralności pozwala terapeucie zachować profesjonalizm i skupić się na wspieraniu procesu leczenia, co jest kluczowe dla skutecznej psychoterapii par.

Praca nad sobą

Pracowanie nad indywidualnym rozwojem i samoświadomością może pomóc w lepszym radzeniu sobie z kryzysami. Terapia indywidualna pozwala na głębsze zrozumienie własnych emocji, reakcji i potrzeb.

Nawet przy terapii par, indywidualna praca nad sobą jest często niezbędna, aby w pełni zrozumieć i zmieniać swoje wzorce zachowań, co przyczynia się do zdrowego rozwoju związku.

Podsumowując, kryzysy są nieodłącznym elementem każdego związku. Zrozumienie tych etapów może pomóc w lepszym przygotowaniu się do zmian i wzmocnieniu relacji rodzinnych. Radzenie sobie z kryzysami w związkach na każdym etapie wymaga otwartej komunikacji, wsparcia emocjonalnego i gotowości do adaptacji.

Klucz do ich przetrwania leży również w gotowości do wsparcia zewnętrznego oraz pracy nad własnym rozwojem. Takie podejście pozwala nie tylko przetrwać trudne chwile, ale również wyjść z nich silniejszymi i bardziej zjednoczonymi.

Zapraszamy do naszych profesjonalistów, którzy pomogą w kryzysie w związku w trybie indywidualnym oraz w psychoterapii par.